Brilon
Geen enkele andere gemeente in Westfalen heeft zoveel eigen bos als Brilon-Wald. Dit maakt de stad aan de noordelijke rand van de regio Sauerland tot de stad van het bos - een bos in overgang. Het voordeel van het bos dat eigendom is van de stad is onmiskenbaar: discussies met particuliere boseigenaren over hoe het ideale bos van de toekomst eruit zou moeten zien, zijn hier niet meer nodig. De nieuwste wetenschappelijke bevindingen kunnen direct worden toegepast.
Bosverandering
Vandaag de dag is de stad van de bossen onvermijdelijk een stad van verandering. De orkaan Kyrill had het gezicht van Brilon-Wald al veranderd, zoals de indrukwekkende Kyrill-poort op de Rothaarsteig bij Petershagen ons vandaag de dag nog steeds herinnert. Tegenwoordig hebben klimaatverandering en schorskevers een nog grotere invloed op het boslandschap. Intact, bijna natuurlijk bos en bos in overgang grenzen aan elkaar in Brilon en bieden wandelaars indrukwekkende, leerzame en ontspannende natuurervaringen.
Brilon noemt zichzelf de "stad van het bos". Dit is niet omdat een bijzonder groot deel van het stadsgebied bedekt is met bossen. In dit opzicht zijn andere gemeenten in Sauerland nog verder, zoals Kirchhundem. De specialiteit van Brilon is: In geen enkele andere gemeente in Sauerland is zo'n hoog percentage van de bossen direct eigendom van de stad.
Dit betekent dat de gemeente heel snel kan beslissen wat er in de bossen moet gebeuren. Het planten van verschillende boomsoorten is al lang een principe in het gemeentebos van Brilon. Veel bezoekers vragen zich af waarom er zoveel stervende sparrenbossen te zien waren en waarom sommige nog steeds te zien zijn. Het antwoord is simpel: bosverandering heeft tijd nodig. De volwassen sparren werden 80 jaar geleden geplant. Op dat moment leek sparrenhout een goede oplossing om de bossen die na het einde van de oorlog waren gekapt snel te vervangen en om te voorkomen dat de grond zou wegglijden. De meeste experts waren van mening dat er maar één oplossing was en dat was sparren. Diversificatie zou waarschijnlijk beter zijn geweest - achteraf is altijd wijzer. Op dat moment was er echter geen andere, even snelgroeiende boom direct beschikbaar.
De toekomst van de bossen is een kwestie die zowel de plaatselijke bevolking als bezoekers bezighoudt. Als je de bosverandering in al haar facetten wilt ervaren, moet je gaan wandelen - bijvoorbeeld op de Rothaarsteig van Brilon naar het zuiden. Alle denkbare bosbouwbenaderingen en visies op de toekomst van de Duitse bossen zijn te zien langs de 150 kilometer naar Dillenburg. Overigens was deze bestemming van de Rothaarsteig, die al in Hessen ligt, een van de twee plaatsen in Duitsland bijna 300 jaar geleden waar boswachters een nieuw principe van bosbeheer uitvonden: Duurzaamheid. Carl von Carlowitz introduceerde het begrip duurzaamheid al in 1713, maar pas in de bosbouwkundige verhandelingen van Georg Ludwig Hartig, die vormende ervaring had als staatsboswachter in Dillenburg, zijn de formuleringen van dit principe te vinden, dat vandaag de dag nog steeds zo belangrijk is. Sindsdien is de boswereld op de Rothaarsteig een groot laboratorium waarin generaties boswachters, boseigenaren en boeren steeds weer nieuwe manieren hebben uitgeprobeerd om het idee van duurzaamheid te realiseren.
Als je geen zin hebt om meer dan 150 kilometer te lopen om het bos te leren kennen en tegelijkertijd plezier te hebben, dan vind je hier de perfecte wandeling rond de Hängeberg tussen Brilon, Gudenhagen en de Kupferschlade. Het bosfeeënpad is slechts 3,1 kilometer lang en biedt tal van avontuurlijke stations met een hoge funfactor - en niet alleen voor kleine wandelaars, maar ook voor volwassenen. Alle speelse stations brengen ook kennis over het bos over. We klimmen over reusachtige Mikadopalen, want zo ziet een voormalig bos eruit waarvan de bomen door een storm zijn ontworteld. We luisteren hoe verschillende soorten hout klinken als je er muziek mee probeert te maken. We ervaren wat het weer in de loop der tijd met verschillende houtsoorten doet. En we rusten uit in knusse hangmatten met weids uitzicht op de zacht wiegende, met bos bedekte bergen rond Brilon.
Na deze boservaringen wandelen we in ieder geval een klein stukje zuidwaarts langs de Rothaarsteig door de Kyrilltor, passend bij het thema. Het hoeft niet alle 150 kilometer van de Rothaarsteig te zijn. Het is 4,4 km van het startpunt van de Rothaarsteig naar de Kyrilltor - kilometers die de moeite waard zijn. De wandeling voert je onder andere langs het Landschapstherapiepad, een van de Sauerland-Seelenorte, met als hoofdthema "Mindfulness". De Kyrilltor is het volgende hoogtepunt onderweg. Vanaf daar is het nog maar 1,6 km langs de Rothaarsteig naar de moeder van alle Sauerlandse wandelhutten: De Hibammenhütte was de eerste echte, rustieke hut met een bar op de Rothaarsteig. Vandaag kiezen we voor broodknoedels met wilde paddenstoelen. Het klinkt op het eerste gezicht Beiers, maar het is letterlijk allemaal van de bodem van Sauerland. De paddenstoelen komen allemaal uit de bossen rondom de hut.
Klaus-Peter Kappe